بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و انواع خاکپوش بر خصوصیات رویشی، میزان، عملکرد و اجزاء اسانس نعناء فلفلی mentha piperita"

نعناء فلفلی با نام علمی mentha piperita l.، از جمله گیاهان دارویی و معطر باارزش در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی است که به دلیل طیف وسیع کاربرد آن در صنایع مختلف دارویی در سطح وسیعی از مزارع کشت می شود. به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری و انواع خاکپوش بر خصوصیات رویشی و میزان اسانس گیاه دارویی نعناء فلفلی آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد، که فاکتورهای آن را سه سطح آبیاری (100،80 و 60 درصد نیاز آبی محاسبه شده از تشت تبخیر کلاس a) و دو نوع خاکپوش (چیپس چوب، پلاستیک سیاه) و شاهد بدون پوشش تشکیل می دادند. داده های بدست آمده از هر سال به صورت آزمایش فاکتوریل بر مبنای بلوک های کامل تصافی و داده های حاصل از دو سال به صورت اسپلیت پلات در زمان آنالیز شد. نتایج حاصل از دو چین نشان داد که نعناء فلفلی در چین اول نسبت به چین دوم از رشد بهتری برخوردار بود. به طوریکه این گیاه بیشترین میزان وزن خشک، در صد و عملکرد اسانس را در چین اول تولید نمود، اما بالاترین وزن خشک بوته (12/44 گرم)، بالاترین میزان اسانس (835/2 درصد حجمی وزنی) و همچنین بالاترین عملکرد اسانس (7/116 لیتر در هکتار) با تیمار اثر متقابل خاکپوش چیپس چوب به همراه سطح سوم آبیاری در چین دوم حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد در چین دوم در کرت های دارای خاکپوش چیپس چوب به همراه سطح سوم آبیاری تمامی استولون های نعناء فلفلی سالم بودند و در صد واکاری صفر بود. کمترین میزان وزن تر علف-هرز (26/7 گرم در متر مربع) نیز در کرت های با تیمار اثر متقابل چیپس چوب به همراه سطح سوم آبیاری مشاهده گردید. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که در بین ترکیبات شناسایی شده لیمونن، 1 و 8 سینئول، منتون، منتوفوران، نئومنتول، منتول، پیپریتون و ایزومنتیل استات جزء ترکیبات اصلی با بیشترین فراوانی بودند. به طور کلی نتایج نشان داد نعناء فلفلی با تیمار خاکپوش چیپس چوب به همراه سطح سوم آبیاری (60 درصد نیاز آبی) بیشترین عملکرد خشک، عملکرد اسانس و بالاترین راندمان مصرف آب را در واحد سطح تولید نمود.